بعدالحمد والصلوه، قال علی بن ابی طالب علیه الصلوه والسلام : « خذوا من کل علم ارواحه و دعوا ظروفه، فان العلم کثیروالعمر قصیر». از آنجا که کوتاهی عمر و گسترده بودن دامنه علوم و معارف، مراجعه به کتب مختلف و آگاهی اندیشه ها از آن کتب را متعذر یا متعسر می سازد، دانشمندان از دیر زمان در صدد بر آمدند که خلاصه و فشرده علوم را در یک جای گرد آورند و هنگام نیاز بدان مراجعه کنند. در اسلام کتابهای رسائل اخوان الصفا و احصاء العلوم فارابی و مفاتیح العلوم خوارزمی و جامع العلوم فخر رازی و مفتاح الع ...